Τίτλος παρουσίασης

ΠΕ4 Εκπαιδευτικό Υλικό

Πρόληψη και Διαχείριση εργασιακού άγχους

Ενότητα 5: Μορφές Ψυχολογικής βίας στην εργασία

$D:\ΕΑΠ\ΔΑΣΤΑ\ΠΡΟΒΟΛΗ\logo_dasta.jpg$

$\\192.168.200.158\GoFlex Home Public\final_logo\Greek Version\Full Color\Logo ΕΠΕΕΔΒΜ-2012-ΜΕ ΠΛΑΙΣΙΟ.jpg$

Ορισμοί – Μορφές ΒίαςΟρισμοί – Μορφές Βίας

•Βία

•Εκφοβισμός

•Παρενόχληση

•Bullying

•Mobbing

•Διάκριση

Μορφές: σωματική ή ψυχολογική Βία

ΟρισμοίΟρισμοί

•Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) ορίζει τη βία στους χώρουςεργασίας ως «τη σκόπιμη επιβολή δύναμης είτε σωματικής είτε με τηνμορφή απειλών κατά άλλου προσώπου ή ομάδας προσώπων σε συνθήκεςεργασίας που έχει ως συνέπεια είτε έχει μια μεγάλη πιθανότητα, ναεπιφέρει κακώσεις, θάνατο, ψυχολογική βλάβη, κακή ανάπτυξη ήστέρηση» (WHO, 1995, p.).

• Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO) ορίζει τη βία ως «κάθε πράξη,περιστατικό ή συμπεριφορά που απέχει από τον ενδεδειγμένο τρόποσυμπεριφοράς κατά την οποία ένα άτομο εξυβρίζεται, απειλείται,βλάπτεται, τραυματίζεται κατά τη διάρκεια της εργασίας του ή λόγω τηςεργασίας του» (ILO, 2006 p.10).

• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορίζει τη βία ως «περιπτώσεις που το προσωπικόκακομεταχειρίζεται, απειλείται ή δέχεται επίθεση εν ώρα εργασίας αλλάκαι ενώ μετακινείται από και προς την εργασία του, όπου υπάρχει μιαβεβαιότητα ή πιθανότητα να κλονιστεί η ασφάλεια, η ευεξία ή η υγείατου» (EC, 1997).

Κοινά σημεία ορισμώνΚοινά σημεία ορισμών

1.Ανεπιθύμητη συμπεριφορά (σωματική, λεκτική,ψυχολογική, σεξουαλικού χαρακτήρα)

2. Συμπεριφορά προσβλητική της αξιοπρέπειας ενόςατόμου (κάθετη ή οριζόντια, ανεξαρτήτως φύλου)

ΔράστεςΔράστες

• Συνάδελφοι

• Προϊστάμενοι/ Διευθυντές

• Υφιστάμενοι

• Τρίτα πρόσωπα (πελάτες, ασθενείς, μαθητές)

Φυσική ΒίαΦυσική Βία

•Κάθε απόπειρα για φυσική επίθεση ενάντια σε άλλο πρόσωποή ομάδα προσώπων

•Πρόκληση σωματικής βλάβης ή φθοράς σε αντικείμενα ήπεριουσιακά στοιχεία

•Απειλές για χρήση βίας κατά της ζωής, της περιουσίας ακόμακαι της οικογένειας του θύματος

Ψυχολογική ΒίαΨυχολογική Βία

•Η σκόπιμη και επαναλαμβανόμενη πρόκληση ψυχικήςδυσφορίας μέσω απειλών, εξυβρίσεων, υποτιμητικών σχολίωνκ.α. Συναισθηματικός εκβιασμός - Σεξουαλική παρενόχληση -Εργασιακή παρενόχληση

•Mobbing: Leymann (1990) «ηθική παρενόχληση ή ψυχολογικόςτρόμος είναι η διαρκής εχθρική, μη ηθική συμπεριφορά ενός ήμια μερίδας εργαζομένων ενάντια σε ένα συνήθως άτομο πουβαθμιαία οδηγείται σε μια απελπιστική και αμυντική θέση. Τοθύμα έχει αδυναμία να ξεφύγει από αυτή την κατάσταση λόγωτου παρατεταμένου ψυχολογικού πολέμου»

•Bullying: «μια κατάσταση όπου ένα ή περισσότερα άτομασυστηματικά δέχονται αρνητικές, προσβλητικές επιθέσεις απόένα άτομο/ομάδα ατόμων. Αναγκαία προϋπόθεση η άνισηδύναμη και ισχύς των ατόμων που εμπλέκονται» (Hoel & Cooper,2000)

Α) Συμπεριφορές ΕκφοβισμούΑ) Συμπεριφορές Εκφοβισμού

Ασήμαντες εργασίες,ανεπιθύμητα καθήκοντα,υποβάθμιση/ υπονόμευση τωνικανοτήτων

Απόκρυψη πληροφοριώνΠαρεμπόδιση τηλεφωνικήςεπικοινωνίας, ηλεκτρονικήςαλληλογραφίας

Υποτίμηση της συνεισφοράς,έλλειψη ανταμοιβής, Αφαίρεσηευθυνών, υποβιβασμός

Διαρκής κριτική, Παράλογοςέλεγχος

 Αποκλεισμός, κοινωνικήαπομόνωση, Αδιαφορία για τιςαπόψεις του

 Μειωμένες δυνατότητες γιαέκφραση, διακοπή συνομιλίας

 Αναίτιες επιθέσεις

 Απειλές / υπονοούμενα για τηνεργασιακή ασφάλεια

 Κακομεταχείριση, αναγκαστικές/αδικαιολόγητες πειθαρχικέςαποφάσεις

Β) Συμπεριφορές ΕκφοβισμούΒ) Συμπεριφορές Εκφοβισμού

Κακόβουλες φήμες, Υποτιμητικάσχόλια, ψεύδη, αμφισβήτηση σωστήςκρίσης

Δημόσιος εξευτελισμός, ταπείνωση,Γελοιοποίηση, προσβολές, αστεία,πειράγματα, σαρκασμός

Απειλές για βία

Προσβλητικά σχόλια για την ιδιωτικήζωή

Φυσικές επιθέσεις

Επιθέσεις σχετικά με τον τρόπο ζωής,την εμφάνιση, τα προσωπικά πιστεύω,διάκριση λόγω φύλου, φήμες για τηνψυχική ισορροπία

Λεκτική βία, Επιπλήξεις, φωνές

 Χειρονομίες, προσβολές

Συνασπισμός συναδέρφων κατά τουθύματος

Εισβολές στην προσωπική ζωή π.χ.κατασκοπεία, παρενόχληση

Κλοπή, καταστροφή περιουσίας

Σεξουαλική παρενόχλησηΣεξουαλική παρενόχληση

H σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να είναι:

Φυσική: σκόπιμη και ανεπιθύμητη σωματική επαφή

Λεκτική: επαναλαμβανόμενα σχόλια σεξουαλικού περιεχομένου

Μη λεκτική: προσβλητικές χειρονομίες, βλέμματα με σεξουαλικόυπαινιγμό

Γραπτή: μέσω σημειωμάτων, ηλεκτρονικών μηνυμάτων

Καταναγκαστική: απειλές αν δεν πραγματοποιηθούν οι σεξουαλικέεπιθυμίες του δράστη ή απόλυση

Η σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία όπως και η παρενόχληση λόγωφύλου, φυλής, θρησκείας, καταγωγής, γενετήσιου προσανατολισμού,αναπηρίας αποτελεί διάκριση και προστατεύεται από τη Νομοθεσία.

•Ν.3488/2006 «Εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών όσοναφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, στην επαγγελματική εκπαίδευσηκαι ανέλιξη και στους όρους εργασίας και συνθήκες εργασίας» σεεναρμόνιση με την οδηγία 2002/73/ΕΚ.

ΣυνέπειεςΣυνέπειες

Σωματικά συμπτώματα

Μειωμένη απόδοση

Φόβος, δυσπιστία, απομόνωση

Αυτοκτονικοί ιδεασμοί

Συχνές απουσίες από τις δουλειές

Χαμηλά επίπεδα συνεργατικότητας

Μείωση κέρδους

Τρόποι αντιμετώπισηςΤρόποι αντιμετώπισης

Αναζήτηση βοήθειας

Νομικοί Σύμβουλοι

Αρμόδια όργανα

Ομάδα εργασίας/ προστασίας

Κώδικας δεοντολογίας

Ενδυνάμωση θύματος

Οριοθέτηση δράστη

Αλλαγή εργασιακού περιβάλλοντος

 Δεξιότητες διαμεσολάβησης μέσα στην επιχείρηση

ΠροτάσειςΠροτάσεις

Ενημέρωση: Αύξηση ευαισθητοποίησης των εργοδοτών,εργαζομένων και της κοινωνίας

Συνεργασία τοπικών φορέων- ιατροκοινωνικών υπηρεσιών καιεπιχειρήσεων για την αντιμετώπιση των περιπτώσεων τηςπαρενόχλησης στο στάδιο της πρόληψης αλλά και τηςαποκατάστασης.

Προώθηση προγραμμάτων προαγωγής της υγείας στις εταιρείεςκαι στήριξη τους από δίκτυα επιχειρήσεων

Ρύθμιση νομοθετικού περιεχομένου για τα θέματα της βίας καιτης παρενόχλησης

Αλλαγή νοοτροπίας: τα περιστατικά πρέπει να αποκαλύπτονταινα μη γίνονται ανεκτά

Ανάπτυξη δεξιοτήτων διαμεσολάβησης μέσα στηνεπιχείρηση/υπηρεσία

Ενίσχυση των εξώδικων μηχανισμών συμφιλίωσης/διαμεσολάβησης