Επεξεργασία λυμάτων

Χατζηνίκου Μαρίνα

Χημικός, MSc

ΑΠΟΒΛΗΤΑ – ΛΥΜΑΤΑ

ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ

Κάθε ουσία ή αντικείμενο που ο κάτοχος τουαπορρίπτει ή προτίθεται ή υποχρεούται νααπορρίψει

Απόβλητα – Στερεά Απορρίμματα

Λύματα

Νερά τα οποία λόγο της χρήσης υπέστη αλλαγήτων φυσικών, χημικών και βιολογικών ιδιοτήτωνκαι συνεπώς δεν χρησιμοποιείται για τον ίδιοσκοπό ή η χρήση τους ενέχει κινδύνους

Ως άνθρωποιαποτελούμαι τμήματουοικοσυστήματος.

Ο τρόπος με τονοποίον επιδρούμεστο περιβάλλονεπηρεάζει την ίδιατην ποιότητα τηςζωής μας.

Στα στερεά απορρίμματα περιλαμβάνουν υλικά που ανήκουν:

 τα αστικά ή δημοτικά στερεά απορρίμματα

 τα βιομηχανικά στερεά απορρίμματα

 τα αγροτικά στερεά απορρίμματα

 τα μολυσματικά (νοσοκομειακά) απορρίμματα

 τα προϊόντα εκσκαφών και κατεδαφίσεων.

Σημειώνεται ότι τα ραδιενεργά υλικά αποτελούν εντελώςδιαφορετική κατηγορία.

Τοξικά και επικίνδυνα υλικά μπορεί να περιέχονται σταβιομηχανικά απορρίμματα, αλλά και στα αστικά ή αγροτικά.

ΠΗΓΕΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

 Οικίες

 Εμπορικά καταστήματα κλπ

 Κτίρια Υπηρεσιών κλπ

 Βιοτεχνίες

 Κήποι ή δενδροστοιχίες

Ακόμη στα αστικά απορρίμματα περιλαμβάνονται :

 ογκώδη αντικείμενα όπως έπιπλα και ηλεκτρικέςσυσκευές

 εγκαταλελειμμένα οχήματα

 στάχτη από τζάκια

Photo: curbside recycle bins and trashcans

Ονομάζονται τα απόβλητα που είναιεπικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία ή τοπεριβάλλον.

Ειδικές κατηγορίες:

1. επικίνδυνα οικιακά απόβλητα.

2. επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα.

Ονομάζονται τα απόβλητα πουπροέρχονται από κατάλοιπα οικιακώνπροϊόντων που περιέχουν διαβρωτικές,τοξικές, εύφλεκτες ουσίες ή περιέχουνενεργά συστατικά.

Προϊόντα όπως: μπογιές, καθαριστικά,μπαταρίες, εντομοκτόνα κ.α.

Καθαριστικά φούρνων.

Ξηρά καθαριστικά.

Καθαριστικά/ στιλβωτικά επίπλων καιμετάλλων.

Καθαριστικά τουαλέτας.

Καθαριστικά νιπτήρων, μπάνιου.

Λευκαντικά.

Χημικά κολυμβητικών δεξαμενών.

Απωθητικά σπρέι και παγίδες εντόμων.

Κατσαριδοκτόνα σπρέι και παγίδες.

Σαμπουάν και απωθητικά σπρέι ψύλλων.

Εντομοαπωθητικά.

Εντομοκτόνα οικιακών φυτών.

Σκωροαπωθητικά.

Δηλητήρια και παγίδες τρωκτικών.

Λάδι μηχανής.

Προσθετικά καυσίμου.

Καθαριστικά καρμπιρατέρ και injection.

Ψυκτικό κλιματιστικού.

Μπαταρία αυτοκινήτου.

Υγρά κιβωτίου ταχυτήτων και φρένων.

Αντιψυκτικό.

Αυτοκόλλητα και κόλλες.

Υλικά επεξεργασίας ξύλου.

Μπογιά γυαλιστερή ή ελαιώδης.

Βαφές.

Διαλυτικό μπογιάς και νέφτι.

Διαβρωτικά/ αφαιρέτες μπογιάς.

Χημικά φωτογραφιών ή εμφάνισης φιλμ.

Συντηρητικά ή άλλα διαλυτικά.

Ζιζανιοκτόνα.

Εντομοκτόνα.

Μυκητοκτόνα.

Προστατευτικά ξύλου.

Μπαταρίες.

Θερμοστάτες υδραργύρου ή θερμόμετρα.

Φωσφορούχοι ηλεκτρικοί λαμπτήρες.

Φιάλες προπανίου ή άλλων αερίων.

Κηροζίνη.

Πετρέλαιο θέρμανσης.

Diesel.

Gas/oil mix.

Lighter fluid.

Τα υλικά αυτά :

 δεν είναι ανομοιογενή στο βαθμό που είναι τα αστικά

 δεν είναι αναγκαστικά τοξικά ή επικίνδυνα στερεά

 πολλές φορές είναι υλικά που αξίζουν περαιτέρω αξιοποίηση

 η ποσότητα και η σύστασή τους καθορίζεται από :

τη φύση (είδος) της βιομηχανικής δραστηριότητας

το μέγεθος της βιομηχανίας

τη μέθοδο παραγωγής

τη φύση των πρώτων υλών

Στη βιβλιογραφία υπάρχουν πίνακες για κάθε κλάδοβιομηχανίας όπου αναφέρονται :

 οι ποσότητες των απορριμμάτων ανά μονάδαπροϊόντος και

 η σύσταση των απορριμμάτων

Ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν τα μεταλλευτικάαπορρίμματα λόγω της σύστασης (κυρίως ανόργανα) καιλόγω μεγέθους επέμβασης στο περιβάλλον.

Στα βιομηχανικά στερεά απορρίμματα περιλαμβάνεται και ηβιολογική λάσπη μονάδων επεξεργασίας υγρών αποβλήτων

Προέρχονται από νοσοκομειακές ή εργαστηριακές μονάδες

Δεν περιλαμβάνουν τα απορρίμματα εστίασης των ασθενών

Σημεία προέλευσης αυτών εντός των νοσοκομείων είναι :

 ορισμένα εργαστήρια

 χειρουργεία

 κατηγορίες υλικών από θαλάμους νοσηλείας

Τα μολυσματικά απορρίμματα συλλέγονται ιδιαίτερα

Ορισμός: ιατρικό απόβλητο ονομάζεταικάθε απόβλητο που παράγεται κατά τηνδιάγνωση, θεραπεία ή ανοσοποίηση τωνανθρώπων ή ζώων, στην έρευνα, στηνπαραγωγή ή δοκιμασία βιολογικών υλικών.

Επίδεσμοι εμποτισμένοι με αίμα.

Δίσκοι καλλιέργειας και αλλά γυάλινασκεύη.

Χρησιμοποιημένα χειρουργικά γάντια.

Χρησιμοποιημένα χειρουργικά εργαλεία καινυστέρια.

Χρησιμοποιημένες βελόνες και καθετήρες.

Αφαιρούμενα όργανα ή ιστοί.

κ.α.

Νοσοκομεία.

Κλινικές/ εργαστήρια.

Ιατρικά/ διαγνωστικά κέντρα.

Ερευνητικά κέντρα/ πανεπιστήμια.

Ιδιωτικά ιατρεία.

Οικιακά (πχ. Ινσουλινοεξαρτώμενοι).

1.Προκαλέσουν ή να συνεισφέρουν σε μιααυξημένη θνησιμότητα ή σε αμετάκλητη ήαναστρέψιμη νοσηρότητα.

2.Αποτελούν δυνητικά επικίνδυνοπαράγοντα για βλάβη/ ατύχημα στηνανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον κατάτην διαδικασία μεταφοράς, ακατάλληληςδιαχείρισης ή αποθήκευσής τους.

Σε γενικές γραμμές οδεύουν σε ιδιαίτερη θερμικήεπεξεργασία (καύση)

Ανθρώπινα μέλη ή όργανα από χειρουργεία μπορεί ναοδηγούνται σε ταφή.

Οι ραδιενεργές ουσίες, τα δοχεία αυτών και οι μολυσμένεςσύριγγες/ βελόνες συλλέγονται αποκλειστικά μόνα τους

Είναι προφανές πως η καύση δεν εξουδετερώνει τηραδιενέργεια

Αποτελεί σοβαρό πρόβλημα η ανάμειξη ραδιενεργώνκαταλοίπων με μολυσματικά απορρίμματα

Στα υλικά αυτά περιλαμβάνονται :

 παραπροϊόντα της αγροτικής φυσικής παραγωγής

 περισσεύματα της αγροτικής φυσικής παραγωγής πουαπομακρύνονται από την αγορά για λόγους τιμής ήεπιχορηγήσεων

 κοπριά ζώων

 πτώματα ζώων

Κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι η οργανική φύση των υλικώναυτών.

Παράγοντες που διαμορφώνουν την ποσότητα

Η ανά κάτοικο παραγόμενη ποσότητα στερεών απορριμμάτωνεξαρτάται από:

 το εισόδημα των καταναλωτών που καθορίζει το βιοτικό επίπεδοκαι την καταναλωτική δύναμη

 την κυβερνητική πολιτική στο θέμα διαχείρισης στερεώναπορριμμάτων

 τις καταναλωτικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής όπωςδιαμορφώνονται από την εμπορική προπαγάνδα (διαφήμιση) καιτην πολιτική των επιχειρήσεων

 το μέγεθος της πληθυσμιακής κοινότητας

 το είδος του πληθυσμού (αστικός, αγροτικός)

 ιδιαίτερες κοινωνικές συνθήκες

Παράγοντες που διαμορφώνουν την ποσότητα

Έχει διαπιστωθεί ότι :

 Ο αγροτικός πληθυσμός παράγει μικρότερες ποσότητεςστερεών απορριμμάτων σε σχέση με τον αστικό λόγω :

 ιδιοπαραγωγής τροφίμων

 αξιοποίησης υπολειμμάτων τροφών

 μη εύκολης πρόσβασης σε εμπορικά κέντρα

 Για τον αστικό πληθυσμό καταγράφεται ότι όσομεγαλύτερο το μέγεθος της πόλης τόσο μεγαλύτερη και ηκατά κεφαλήν παραγωγή στερεών απορριμμάτων

 Αυτή κυμαίνεται σε ευρέα όρια από 0,3 – 3,0 kg/κατ. ημ.

 Στις ελληνικές μεγάλες πόλεις ανέρχεται σε 1,1 – 1,2kg/κατ. ημ.

 Στις περισσότερο πλούσιες χώρες της Ευρώπης ανέρχεταισε 1,5 – 2,0 kg/κατ. ημ. και

 Στις πλούσιες πολιτείες των ΗΠΑ άνω των 2,5 kg/κατ. ημ.

 Στις χώρες που ανήκουν στον αναπτυσσόμενο κόσμο 0,7kg/κατ. ημ.

 Πολύ φτωχές χώρες της Αφρικής έχουν μικρότερη από 0,3kg/κατ. ημ. έως και μηδενική

(Οι ποσότητες δεν περιλαμβάνουν στάχτη από τζάκια, ξυλόσομπες)

 Ουσιαστικά η κατά κεφαλήν ποσότητα απορριμμάτων είναισυνάρτηση του πλούτου/ του κατά κεφαλή εισοδήματος μιαςχώρας

 Είναι αντιφατικό γεγονός ότι οι ποσότητες απορριμμάτωνκαι κατά συνέπεια ρύπων είναι αυξημένες στις«πολιτισμένες» χώρες

 Για την Αθήνα αντιστοιχούν 5000tn/ ημέρα απορριμμάτων

 Για κάθε κάτοικο έχουμε περίπου 420kg/έτος στερεώναπορριμμάτων με αυξητικές τάσεις 2% ετησίως

Η ποιοτική σύσταση των απορριμμάτων έχει και αυτή άμεσησχέση :

 με το εισόδημα των καταναλωτών

 τις καταναλωτικές συνήθειες / τρόπο ζωής

 ιδιαίτερες κοινωνικές συνθήκες

Γενικά ισχύει ότι οι καταναλωτές υψηλών εισοδημάτωνέχουν μεγαλύτερα ποσοστά χαρτιού και υλικώνσυσκευασιών

Μια τυπική σύσταση στερεών απορριμμάτων για την Αθήναείναι :

 Ζυμώσιμα 47%

 Χαρτί 20%

 Πλαστικά, ελαστικά 8-9%

 Μέταλλα 3-4%

 Γυαλί 3-4%

 Υφάσματα, Ξύλα, Δέρμα 5%

 Αδρανή και άλλα το υπόλοιπο %

Η σύνθεση μεταβάλλεται από συνοικία σε συνοικία

Τα στάδια διαχείρισης των στερεών απορριμμάτωνπεριλαμβάνουν :

 την προσωρινή αποθήκευση

 την περισυλλογή/ μεταφορά

 την τελική διάθεση

Το υψηλότερο κόστος αφορά την περισυλλογή/ μεταφορά.

Η τελική διάθεση των στερεών απορριμμάτων αποτελείμείζον πρόβλημα για τις μεγαλουπόλεις και η επίλυσή τουςκαταδεικνύει το βαθμό οργάνωσης της κοινωνίας και τηναποτελεσματικότητα του κράτους

Η περισυλλογή των αστικών στερεών απορριμμάτων γίνεται :

 στις πυκνοκατοικημένες γειτονιές μια φορά την ημέρα

 στα κέντρα των πόλεων, εμπορικά κέντρα πιθανόν καιπερισσότερες από δύο φορές την ημέρα

 στις υπόλοιπες περιοχές είναι υποχρεωτικό να γίνεταιτουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα για λόγους αποφυγήςδυσοσμίας και διακοπής του κύκλου πολλαπλασιασμού των μυγών

 δυστυχώς σε αραιοκατοικημένες περιοχές, εξοχικές, αγροτικέςεμφανίζεται το θλιβερό φαινόμενο της αραιής αποκομιδής μεσυνέπεια τη δημιουργία σωρών απορριμμάτων

 ο σχεδιασμός της διαδρομής των απορριμματοφόρων είναιπολύπλοκος και γίνεται με κριτήριο το ελάχιστο του γινομένουφορτίου επί απόσταση

Χώροι Υγειονομικής ταφής.

Αποτέφρωση.

Ανακύκλωση και Επαναχρησιμοποίηση.

Μείωση παραγωγής αποβλήτων.

Στις μεθόδους τελικής διάθεσης περιλαμβάνονται :

 η υγειονομική ταφή

 η λιπασματοποίηση

 η θερμική επεξεργασία (καύση)

και δυστυχώς για τη χώρα μας

 η ανεξέλεγκτη απόρριψη και

 η απλή διάθεση

Λιγότερο συνηθισμένες λύσεις είναι:

 η πολτοποίηση και διάθεση στην αποχέτευση

 η απόθεση σε ορυχεία

 η απόρριψη στη θάλασσα (απαγορευμένη πλέον)

Με τον τρόπο αυτόν ο οδηγός του οχήματος αδειάζει τοπεριεχόμενο του φορτηγού σε μέρος όπου δεν τον βλέπουν ήδεν αντιδρούν

Προφανώς πρόκειται για την πλέον καταστροφική λύση

Είναι λύση που δε μπορεί να εφαρμοστεί μόνιμα, αλλάπεριστασιακά λόγω αντιδράσεων

Συνήθως σε αυτήν καταλήγουν πολλά φορτία από εκσκαφέςκαι κατεδαφίσεις

Μέθοδος από το 1930.

Εξαφανίζει μυρωδιές και μολυσματικές εστίες.

Υπό ιδανικές συνθήκες δεν μολύνει τον υδροφόροορίζοντα και την ατμόσφαιρα.

Όταν ένας χώρος καλυφθεί μπορεί νααναπλαστεί σε δάσος ή πάρκο.

Το παραγόμενο μεθάνιο μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ενέργειας.

 Τα προβλήματα που αναφέρθηκαν εξαιτίας της λειτουργίαςτων «χωματερών» ή Χ.Α.Δ.Α. Χώρος Ανεξέλεγκτης ΔιάθεσηςΑπορριμμάτων αντιμετωπίζονται με τη μέθοδο τηςΥγειονομικής Ταφής.

 Εξαιτίας της λειτουργίας 1200 περίπου ΧΑΔΑ στην Ελλάδαυπάρχουν προβλήματα με την Ε.Ε.

 Εκτός από τους ΧΑΔΑ εν λειτουργία υπάρχουν άλλοι 1000περίπου σε εγκατάλειψη.

 Στην Ελλάδα το 56% των απορριμμάτων οδεύει σε ΧΥΤΑκαι 46% σε ΧΑΔΑ.

 Με τη μέθοδο της ταφής (ΧΥΤΑ και ΧΑΔΑ) διατίθεται το98,5% των απορριμμάτων ενώ το 1,5% κομποστοποιείται.

Οι βασικές αρχές της υγειονομικής ταφής συνοψίζονται σε :

1. Κάλυψη των απορριμμάτων εντός της ίδιας μέρας

2. Προστασία του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα

3. Αντιμετώπιση του βιοαερίου

Γενικά μπορεί να λεχθεί ότι η υγειονομική ταφή είναι μέθοδοςαπλή και οικονομική και μπορεί να λύσει τα προβλήματα τωνΧΑΔΑ.

%CE%A7%CE%A5%CE%A4%CE%91+%CE%9A%CE%91%CE%A1%CE%92%CE%9F%CE%A5%CE%9D%CE%91%CE%A1%CE%99

 Το υπέδαφος της περιοχής πρέπει να προστατευθεί από ταστραγγίσματα των απορριμμάτων

 Είναι φρόνιμο να μην επιλέγεται περιοχή όπου τα υπόγειανερά χρησιμοποιούνται για ύδρευση

 Η περιοχή που επιλέγεται ως ΧΥΤΑ συνήθως είναικοιλότητα, σπανιότερα επίπεδη

 Η προστασία του υδροφόρου ορίζοντα εξασφαλίζεται μεέργα στεγάνωσης του πυθμένα του ΧΥΤΑ

 Μετά τη στεγανοποίηση του πυθμένα αρχίζει η πλήρωσητου ΧΥΤΑ με απορρίμματα

 Ο όγκος που προσφέρεται για πλήρωση πρέπει νακαλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού για 20 έτη για λόγουςαπόσβεσης των εγκαταστάσεων και των έργων

 Η πλήρωση του ΧΥΤΑ γίνεται σε επάλληλες στρώσειςαπορριμμάτων ύψους 3-4m

 Κάθε στρώση καλύπτεται οριζόντια με χώμα 0,3-0,4m

 Είναι κατά συνέπεια απαραίτητη η προσέλευση φορτηγώνμε μπάζα / χώματα.

 Μετά την εκκένωση του απορριμματοφόρου τααπορρίμματα διαστρώνονται και προωθούνται με κατάλληλαμηχανήματα, προωθητές, μηχανήματα παρόμοια μεμπουλντόζες

 Στη συνέχεια βαρέα μηχανήματα, οι συμπιεστές, πουμοιάζουν με ευκίνητους οδοστρωτήρες, αλλά με οδοντωτούςτροχούς, συμπιέζουν και σπάζουν τα απορρίμματα

 Η προσέλευση των απορριμματοφόρων γίνεται ή από τοπάνω μέρος του στρώματος ή από το κάτω μέρος τουπροηγούμενου στρώματος

 Δημιουργείται πρανές που έχει κλίση 1:3 για την αποφυγήκατολισθήσεων.

 Προσπάθειες όπως κρότοι εκρήξεων, κινητά δίκτυα ή ήχοιαρπακτικών πτηνών από μεγάφωνα δεν απέδωσαν

 Εάν ο χώρος λειτουργεί σε 8ώρη βάση ημερησίως τότε τοπροσωρινό πρανές πρέπει και αυτό να καλύπτεται από χώμαγια να εμποδίζονται οι οσμές, τα έντομα και τα πτηνά

 Τα απορρίμματα αποσυντίθενται, οι δράσεις διαρκούνπερισσότερα από 20 έτη μετά το τέλος της πλήρωσης τουΧΥΤΑ, και δημιουργούνται καθιζήσεις

 Εξαιτίας των δράσεων εκλύονται αέρια (βιοαέριο) καιπαράγονται ρυπαρά υγρά (στραγγίσματα).

 Είναι ένα σημαντικό πρόβλημα των ΧΥΤΑ

 Δημιουργούνται ρυπαρά υγρά που έχουν σκούρο καφέπρος μαύρο χρώμα

 Είναι πολύ ρυπασμένα με BOD5 έως 20.000mg/l.Περιέχουν και ανόργανα στοιχεία ακόμη και άλατα βαρέωνμετάλλων

 Το νερό των στραγγισμάτων προέρχεται από την υγρασίατων απορριμμάτων και το νερό της βροχής

 Είναι σημαντικός παράγοντας ρύπανσης του εδάφους καιτου υδροφόρου ορίζοντα.

 Όταν τα απορρίμματα είναι μικρής ηλικίας (λίγων ετών), τοοργανικό φορτίο των στραγγισμάτων είναι υψηλό

 Όταν είναι μεγάλης ηλικίας τα απορρίμματα, έχουν κυρίωςανόργανους ρύπους

 Είναι η αιτία που στεγανοποιείται ο πυθμένας των ΧΥΤΑ

 Το αποχετευτικό σύστημα του πυθμένα του ΧΥΤΑ καταλήγεισε φρεάτιο, στο βαθύτερο σημείο, όπου συλλέγονται ταστραγγίσματα

 Από εκεί τα στραγγίσματα αντλούνται στην επιφάνεια καισυλλέγονται σε δεξαμενές.

 Τα στραγγίσματα μπορούν να διασπαρθούν με ράντισμαστην επιφάνεια του ΧΥΤΑ

 Κατά τη διάρκεια της κίνησής τους προς τον πυθμένα τοοργανικό τους φορτίο αποσυντίθεται

 Δηλαδή ο ΧΥΤΑ δρα ως «βιολογικό φίλτρο»

 Εναλλακτικά τα στραγγίσματα οδηγούνται σε βιολογικόκαθαρισμό, συνήθως διβάθμιο, λόγω του υψηλού οργανικούφορτίου

 Για τα στραγγίσματα που έχουν ανόργανους ρύπους η λύσηείναι αντίστροφη όσμωση, δηλαδή μέθοδος αφαλάτωσης.

 Οι διάφορες δράσεις που λαμβάνουν χώρα στααπορρίμματα εντός του ΧΥΤΑ είναι αρχικά αερόβιες και στησυνέχεια αναερόβιες

 Στην αρχή υπάρχει διαθέσιμο οξυγόνο εντός των κενών τωναπορριμμάτων

 Τα απορρίμματα διασπώνται αερόβια και παράγεταιδιοξείδιο του άνθρακα

 Η παραγωγή του άνθρακα κορυφώνεται σε 1-2 μήνες

 Το οξυγόνο είναι περιορισμένο, εξαντλείται είτε λόγωκαθιζήσεων είτε εκτοπίζεται. Μηδενίζεται σε 1 μήνα περίπου.

Στη συνέχεια το περιβάλλον μετατρέπεται σε αναερόβιοοπότε :

 οι πολύπλοκες οργανικές ενώσεις μετατρέπονται σεαπλούστερες : φάση υδρόλυσης

 οι ενώσεις αυτές με τη δράση οξυγενών βακτηριώνμετατρέπονται κυρίως σε οξικό οξύ, αλλά και προπανικό οξύ,διοξείδιο του άνθρακα και υδρογόνο : φάση οξυγένεσης

 το οξικό οξύ και το υδρογόνο μετατρέπονται από ταμεθανοβακτηρίδια σε μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα :φάση της μεθανογένεσης

 Η φάση αυτή ξεκινά μετά από 0,5-1,5 έτη.

 Η φάση της μεθανογένεσης διαρκεί πολλά χρόνια, πάνωαπό 10 χρόνια και μπορεί να λήξει μετά από πολλές δεκαετίες

 Το παραγόμενο αέριο μίγμα περιέχει κυρίως μεθάνιο άνωτου 55% και δευτερευόντως διοξείδιο του άνθρακα άνω του40%

 Υπάρχουν και άλλα αέρια, δύσοσμα όπως υδρόθειο, άλλαθειούχα, αλδεΰδες και άλλα οργανικά που είναι αέριοι ρύποι

 Το μίγμα αυτό των αερίων ονομάζεται βιοαέριο και είναικαύσιμο, κυρίως λόγω του μεθανίου.

 Το μεθάνιο είναι ελαφρύτερο από τον αέρα και κινείταιανοδικά

 Η συνεχής παραγωγή αερίων αυξάνει την πίεση και τελικάτο μεθάνιο είτε μεταναστεύει οριζόντια είτε απελευθερώνεταιστην ατμόσφαιρα

 Το μεθάνιο είναι αιτία πυρκαγιών και εκρήξεων, αποτελείαέριο που συμβάλλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου

 Άλλα αέρια του βιοαερίου είναι ατμοσφαιρικοί ρύποι

 Τα φυτά που οι ρίζες τους είναι σε περιβάλλον αεριών τουβιοαερίου δεν αναπτύσσονται ή όταν το βιοαέριο είναι πυκνό,ξηραίνονται.

 Το βιοαέριο ανακτάται με την κατασκευή κατακόρυφωνπηγαδιών συλλογής που συνδέονται μεταξύ τους με οριζόντιοδίκτυο πλαστικών σωλήνων

 Στα φρεάτια τοποθετούνται διάτρητοι σωλήνεςπεριβαλλόμενοι από χαλίκια

 Η συλλογή του βιοαερίου γίνεται με αναρρόφηση και τοαέριο καταλήγει σε εγκαταστάσεις καύσης

 Με την καύση μπορεί να έχουμε παραγωγή ηλεκτρικήςενέργειας (παραγωγή ατμού, κίνηση ηλεκτρογεννητριών)

 Εναλλακτικά το βιοαέριο μπορεί να πωληθεί

 Η ποσότητα του μεθανίου που εκλύεται συνολικά από τααπορρίμματα κυμαίνεται από 100-300 m3/t. Η ανάκτηση δενείναι πλήρης

 Τα απορρίμματα είναι πηγή ενέργειας.

 Όταν ο ΧΥΤΑ κορεστεί από απορρίμματα λαμβάνεταιμέριμνα τελικής αποκατάστασης

 Πάνω από την τελευταία στρώση απορριμμάτων γίνεταιεπικάλυψη με μη υδαταατπερατό στρώμα αργίλου ήγεωμεβράνη και γεωΰφασμα

 Είναι επιθυμητή η τοποθέτηση αποστραγγιστικούστρώματος χαλικιών

 Με τον τρόπο αυτόν εμποδίζονται να διεισδύσουν τα νεράτης βροχής

 Τελικά διαστρώνεται φυσικό χώμα πάχους 1m περίπου καιφυτεύονται φυτά με όχι βαθύ ριζικό σύστημα.

 Λύση απλή

 Ευέλικτη ως προς την ποιότητα των απορριμμάτων

 Οικονομική λύση και ως προς τις δαπάνες εγκατάστασης,με την επιφύλαξη της αξίας της γης, και ως προς τα έξοδαλειτουργίας

 Δεν απαιτεί πολύπλοκο εξοπλισμό

 Υπάρχει, στο τέλος της λειτουργίας του ΧΥΤΑ, η δυνατότηταέστω και με περιορισμούς, επαναχρησιμοποίησης του χώρου

Κίνδυνος (μικρός) εκρήξεων από τομεθάνιο.

Επιτάχυνση του φαινομένου τουθερμοκηπίου (μεθάνιο).

Δύσκολο να βρεθούν χώροι που νακαλύπτουν τις προϋποθέσεις για χώροιΥγειονομικής ταφής.

Μόλυνση υπεδάφους και υδροφόρουορίζοντα.

Μεθάνιο

CO2

Oξείδια του S

Βενζόλιο

Ατμοί μετάλλων

 XYTA, εν λειτουργία

Μετά το κλείσιμο.

Τοξική & αλλεργική για το δέρμα & τουςβλεννογόνους

Φωτοτοξική & φωτοαλλεργική για τοδέρμα & τους βλεννογόνους

Νευροψυχιατρική

Αναπαραγωγική

Ανοσοκατασταλτική

Γενοτοξική & καρκινογένεση

Αναπνευστικό

Γαστρεντερικό

Δέρμα

Υπάρχει ασφαλής απόσταση από τον Χ.Υ.Τ.Α.;

1 χλμ για την έκθεση από το αναπνευστικό

2 χλμ για έκθεση μέσω κατανάλωσηςνερού.

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

 Καρκίνος

Συγγενείς ανωμαλίες

Pukkala et al. Finland, 2001

Μελέτη σειράς

Σε κατοίκους μεγάλου συγκροτήματος

Αύξηση κινδύνου για καρκίνο τουπαγκρέατος και του δέρματος

Jarup et al, Hνωμένο Βασίλειο

2 χλμ από ΧΥΤΑ

9,567 από 19,196 ΧΥΤΑ

Περίοδος 1982-1997

Δεν διαπιστώθηκε αυξημένος κίνδυνοςνεοπλασιών

Νέα Υόρκη

Τηλεφωνική συνέντευξη

Υψηλή συχνότητα αναπνευστικών,δερματολογικών, ακουστικών καινευρολογικών συμπτωμάτων.

 Υπάρχουν ανεπαρκή στοιχεία σχετικά μετη συσχέτιση των ΧΥΤΑ με κίνδυνοανάπτυξης καρκίνου

Υπάρχουν περιορισμένες ενδείξεις σχετικάμε αυξημένο κίνδυνο συγγενών ανωμαλιώννεογνών σε απόσταση 2 Km από τον ΧΥΤΑ.

Ελάττωση και αποσυμφόρηση των χώρωνυγειονομικής ταφής.

Παράγονται αέρια απόβλητα.

Πολύ δαπανηρή.

 Εναλλακτική λύση όπου τα υλικά που απορρίπτονταιεπανέρχονται στον οικονομικό κύκλο

 Η ανακύκλωση αναφέρεται σε επιστροφή των υλικών στηνπαραγωγή και στη συνέχεια στην κατανάλωση

Τα πλεονεκτήματα της ανακύκλωσης είναι :

 η εξοικονόμηση ενέργειας και πρώτων υλών

 η προστασία του περιβάλλοντος

 η μείωση της ποσότητας των απορριμμάτων

 η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Α. Ανακύκλωση στην πηγή

 Προϋποθέτει συμμετοχή και ενεργοποίηση των πολιτών

 Τα υλικά που συλλέγονται είναι καθαρότερα

 Δεν απαιτείται ιδιαίτερος μηχανολογικός εξοπλισμός

 Η κινητοποίηση, ευαισθητοποίηση των πολιτών δεν πρέπεινα είναι αποσπασματική

 Στην Ελλάδα από τα ανακυκλώσιμα υλικά το 21%ανακυκλώνεται και το 79% οδεύει προς ταφή.

Β. Ανακύκλωση στον τόπο συγκέντρωσης απορριμμάτων

 Σημαντικό κόστος εξοπλισμού

 Τα υλικά δε διαχωρίζονται πλήρως και δεν είναι καθαρά

Η ανακύκλωση προσδιορίζεται με :

το δείκτη ανάκτησης : ποσοστό των υλικών στόχων πουανακυκλώνεται

το δείκτη εκτροπής : ποσοστό των συνολικώναπορριμμάτων που ανακυκλώνεται.

 Χαρτί (πολλών ποιοτήτων) :

 Σημαντικά οφέλη νερού και ενέργειας

 Δεν ανακυκλώνεται απεριόριστα

 Υποβάθμιση ποιότητας χαρτιού

 Πρόβλημα κατά την απομελάνωση

 Αλουμίνιο :

 Τεράστια οφέλη ενέργειας

 Δεν υποβαθμίζεται

 Απεριόριστες φορές ανακύκλωσης

 Το πλέον συμφέρον ανακυκλούμενο υλικό

 Άλλα μέταλλα : Σίδηρος, Χαλκός, Κασσίτερος.

Το 80% των αποβλήτων θα μπορούσαν ναανακυκλωθούν.

Βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα υψηλότο κόστος διαχείρισης.

Μακροπρόθεσμα πολλαπλό όφελος.

Απαιτεί «παιδεία» και εκπαίδευση απότους πολίτες.

Το 1964 το 89% των αναψυκτικών και το50% της μπύρας ήταν σεεπαναχρησιμοποιούμενα γυάλιναμπουκάλια.

Σήμερα μόλις το 7%.

Επιστροφή συσκευασιών στουςκατασκευαστές (Γερμανία).

Κίνητρα για την ελάττωση παραγωγήςσυσκευασίας.

Αγορά προϊόντων με λιγότερη συσκευασία.

Αγορά προϊόντων με μεγαλύτερη διάρκειαζωής.

Μείωση παραγωγήςαποβλήτων

Επαναχρησιμοποίηση

Ανακύκλωση

Αποτέφρωση και υγειονομικήταφή αποβλήτων

Επεξεργασία λυμάτων είναι η διαδικασία πουαπομακρύνει τις επικίνδυνες ουσίες από τα λύματα,ώστε το νερό να μπορεί να χρησιμοποιηθεί στοπεριβάλλον.

Περιλαμβάνει φυσικές, χημικές και βιολογικές διαδικασίεςπου απαιτούνται για την απομάκρυνση φυσικών,χημικών και βιολογικών παραγόντων από τα λύματα.

Η επεξεργασία των λυμάτων γίνεται στο βιολογικόκαθαρισμό

Επεξεργασία Λυμάτων

Αστικά απόβλητα (οικιακά, γραφεία, καταστήματα,σχολεία, ξενοδοχεία κλπ.)

Απόβλητα βιομηχανιών και βιοτεχνιών

Επιφανειακά νερά απορροής (νερά βροχής μαζί μεπροϊόντα έκπλυσης των δρόμων).

Νερά διήθησης - εισροής (νερά του υδροφόρουορίζοντα και επιφανειακής απορροής που εισέρχονταιστο αποχετευτικό σύστημα λόγω μη απόλυτηςστεγανότητας του)

Κατηγορίες Υγρών Αποβλήτων

Τα πιο βασικά φυσικά χαρακτηριστικά είναι τα στερεάπου περιέχουν, η θερμοκρασία, το χρώμα και η οσμήτους.

Τα Ολικά στερεά (TS) διακρίνονται σε Διαλυμένα Στερεά(DS) και σε Αιωρούμενα στερεά (SS).

Η θερμοκρασία των υγρών αποβλήτων είναι γενικάμεγαλύτερη από την θερμοκρασία του πόσιμου νερού.

Φυσικά Χαρακτηριστικά

Τα χημικά χαρακτηριστικά των αποβλήτων κατατάσσονταιστις ακόλουθες κατηγορίες:

1.Οργανικά συστατικά (πρωτεΐνες, υδρογονάνθρακες,λιπίδια, φαινόλες, φυτοφάρμακα).

2.Ανόργανα συστατικά (Ν, Ρ, pH, αλκαλικότητα)

3.Αέρια (N2, O2, CO2, H2S, CH4).

Χημικά Χαρακτηριστικά

Μικρόβια. Προέρχονται από τις κοπρανώδεις ουσίες καιπεριλαμβάνουν τα κολοβακτηρίδια, Εντερόκοκκο,Κλωστιρίδια, Σαλμονέλες, Σιγκέλες κλπ.

Ιοί. Ηπατίτιδας, Πολυμυελίτιδας κλπ.

Σαπροφυτικοί οργανισμοί.

Βιολογικά Χαρακτηριστικά

BOD5 (Biochemical Oxygen Demand): η ποσότητατου Ο2 που καταναλώνεται σε μια περίοδο 5 ημερώναπό τους μικροοργανισμούς για να αποσυνθέσουν τοοργανικό υλικό στα λύματα σε θερμοκρασία 20ο C.

Αποτελεί δείκτη για την εκτίμηση της φόρτισης τωννερών με οργανικές ενώσεις.

COD (Chemical Oxygen Demand): η ποσότητα τουΟ2 που καταναλώνεται για την χημική οξείδωση τωνοργανικών ενώσεων, οι οποίες περιέχονται στα νερά.

Οι τιμές του COD δεν συνδέονται άμεσα με τις τιμές τουBOD αλλά έμμεσα και όταν πρόκειται για δείγματασταθερής σύνθεσης.

Χαρακτηριστικά λυμάτων

Τυπικές Τιμές ΣυγκεντρώσεωνΡυπαντών

Παράμετρος

Συγκέντρωση mg/l

Όρια

Μέση Τιμή

BOD5

110-400

220

100-350

220

Ολικό Ν

20-85

Ολικό Ρ

4-15

Χαρακτηριστικά των ΥγρώναποβλήτωνΧαρακτηριστικά των Υγρώναποβλήτων

Απαιτήσεις λυμάτων για μη ευαίσθητους αποδέκτες

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ

(mg/L)

BOD

COD

125

TSS

Πρωτογενής/ πρωτοβάθμια επεξεργασία(μηχανικός καθαρισμός).

Δευτερογενής/ Δευτεροβάθμια επεξεργασία(βιολογικός καθαρισμός).

Τριτογενής/ Τριτοβάθμια επεξεργασία(χημικός καθαρισμός).

Στάδια Επεξεργασίας Λυμάτων

Η εγκατάσταση του βιολογικού καθαρισμού περιλαμβάνει

Αντλιοστάσιο εισόδου

Εσχάρα συγκράτησης χονδρόκοκκων στερεών υλικών

Αεριζόμενο αμμοσυλλέκτη

Δεξαμενή αερισμού

Δεξαμενή τελικής καθίζησης

Μετρητή παροχής στον αγωγό εκροής

Δεξαμενή χλωριώσεως

Αντλιοστάσιο ίλυος

Δεξαμενές συμπυκνώσεως της ίλυος, (συστήματαπαχύνσεως και αφυδάτωσης της ίλυος, τα οποίαεπιτρέπουν την επιτάχυνση αυτών των διαδικασιώνανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών)

Κλίνες ξηράνσεως

…Η εγκατάσταση αποτελείται:

Αντλιοστάσιο ανάμικτου υγρού

Δεξαμενή επιλογής βακτηριδίων

Αναερόβια δεξαμενή φωσφόρου

Δεξαμενές καθίζησης

Αντλιοστάσιο λάσπης

Δεξαμενή χλωρίωσης

Εγκατάσταση Βιολογικού Καθαρισμού

Απομακρύνονται:

Στερεά μεγάλου μεγέθους

Άμμος και αμμοχάλικο

Λίπη και έλαια

Πρωτογενής καθίζηση

Διαδικασία:

Εσχαρισμός, εξάμμωση – λιποσυλλογή, διήθηση,αερισμός - φυσητήρες

Πρωτοβάθμια Επεξεργασία

Κατάλληλα επιλεγμένοι μικροοργανισμοί διασπούν, αερόβια ήαναερόβια τις οργανικές ουσίες των λυμάτων.

Κατά την αναερόβια διάσπαση, οι οργανικές ουσίεςμετατρέπονται σε CO2, αμμωνία, νιτρικά, φωσφορικά και θειικάάλατα.

Όλη η διαδικασία πραγματοποιείται σε μια δεξαμενή(βιοαντιδραστήρα) με συνεχή διοχέτευση αέρα και ανάδευση.

Οι μικροοργανισμοί όταν καταναλώσουν όλη την ποσότηταοργανικών ουσιών, αρχίζουν να καταναλώνουν το δικό τουςοργανικό υλικό.

Διαχωρισμός ύδατος από την ιλύς (στερεά υλικά, ουσίες μηβιοδιασπώμενες, νεκροί μικροοργανισμοί κλπ)

Νερό  τριτοβάθμια επεξεργασία ή περιβάλλον.

Δευτεροβάθμια Επεξεργασία

Πρωτογενής και Δευτερογενής επεξεργασία λυμάτων

Ιλύς  αδρανοποίηση πριν την απόρριψη στοπεριβάλλον:

-Επεξεργασία-συμπύκνωση (πάχυνση)

-Αερόβια ή αναερόβια ζύμωση για την διάσπασημεγαλομοριακών ουσιών

-Αφυδάτωση

-Απόθεση στο περιβάλλον ή καύση

Δευτεροβάθμια Επεξεργασία

Αφαίρεση Φωσφόρου (Ενισχυμένη βιολογική αφαίρεσηφωσφόρου  λίπασμα).

Αφαίρεση Αζώτου (αμμωνία  νιτρικά άλατα).

Αφαιρεί όλο σχεδόν το ποσοστό των παθογόνων κυρίως μεχημικές διαδικασίες.

Επιτυγχάνεται με την απολύμανση (χλωρίωση, Υπεριώδηακτινοβολία, Όζον).

Υψηλό το λειτουργικό κόστος.

Τριτοβάθμια Επεξεργασία

Πάχυνση: μείωση του όγκου με απομάκρυνση μέρουςτου νερού (βαρύτητα).

Χώνευση: μείωση των παθογόνων μικροοργανισμών,οσμών, όγκου λάσπης. (αερόβια-αναερόβια)

Αφυδάτωση: μείωση της υγρασίας. (Φυγοκέντρηση ήδιήθηση)

Ψιττάλεια: 160.000 τόνοι λυματολάσπης ετησίως.

200.000 tn: 177tn χρωμίου, 13,3tn νικελίου, 60tn χαλκού,550tn ψευδαργύρου.

Επεξεργασία Ιλύος

Τα επεξεργασμένα λύματα μπορούν ναχρησιμοποιηθούν για άρδευση.

Προσοχή στο πότισμα με τεχνητή βροχή καιμικροσταγονίδια (L. pneumoniophila).

Η τύχη των παθογόνων εξαρτάται από την εποχή,έδαφος, καιρικές συνθήκες.

Δεν συνίσταται κατά τον ΠΟΥ προσέλευσηανθρώπων ή ζώων στις καλλιέργειες μέχρι και έναμήνα μετά την εναπόθεση λυμάτων.

Επεξεργασμένα Λύματα και Άρδευση

Α)Έμμεσες:

Καρκίνος

Ορμονικές διαταραχές

Υπογονιμότητα

Π.χ. καύση αποβλήτων παραγωγήδιοξινών τροφική αλυσίδα

Β)Άμεσες:

Τοξικές δηλητηριάσεις.

Μολυσματικές νόσοι (υγρά απόβλητα).

Τραυματισμοί/ ατυχήματα (βελόνες).

Αναπνευστικές διαταραχές.

Π.χ. είσοδος στον υδροφόρο ορίζοντα,μόλυνση οστρακοειδών, ηπατίτιδα Α

1.Διαταραχές αναπαραγωγής:

Πρόωρη γέννα, αποβολή, περιγεννητικήθνησιμότητα, χαμηλό βάρος γέννησης.

Χρωμοσωμικές ανωμαλίες.

Διαταραχές σπερματοζωαρίων.

Υπογονιμότητα.

(Marsh & Caplan 1987)

2.Νοσήματα μη μεταδοτικά

Άσθμα /υπερευαισθησία αναπνευστικού.

Λευχαιμία.

Εκφυλιστικά νευρολογικά νοσήματα.

Ανοσολογικές ενδοκρινικές διαταραχές.

(Miller 1996)

3. Συμπτώματα

Ερεθισμός δέρματος/ δερματίτιδες.

Έλκη.

Ερεθισμός ματιών/ επιπεφυκίτιδες.

Αδιευκρίνιστα συμπτώματα.

(Edelstein 1998)

4. Ατυχήματα και δηλητηριάσεις

σε όλη τη διαδικασία αποθήκευσης,μεταφοράς, επεξεργασίας.

(Maretal 1993, Fatava et al 1990)

5. Μεταδοτικά /λοιμώδη νοσήματα

Ιοί.

Βακτήρια.

Μύκητες.

Παράσιτα.

(Linneman et al 1984, Balaraina et al 1991)

6. Θνησιμότητα

από όλες τις αιτίες (καρκίνος,αναπνευστικό κ.λ.π.).

(Stark 2000, Fielder at al 2000)

7. Οικονομικές επιπτώσεις

(Callender et al 1997)

8. Ψυχολογικές επιπτώσεις

Στρες.

Ερεθιστικότητα.

Κατάθλιψη.

Δυσαρέσκεια για την ζωή.

(Edelstein 1998, Fielder et al 2000 )

9. Υποκλινικές διαταραχές

Εξετάσεις λειτουργίας οργάνων

(π.χ. εργαστηριακές εξετάσεις ήπατος).

Ανοσολογικές αποκλίσεις.

Διαταραχές αγωγιμότητα νεύρων.

Χρωμοσωμικές αποκλίσεις.

(Marsh & Caplan 1987).

10. Επιβαρυντικοί περιβαλλοντικοίπαράγοντες

Οι συχνά παγκόσμιες αλλαγές στο κλίμαπροκαλούν μεταβολές στην αγροτικήπαραγωγή και στο οικοσύστημαεπηρεάζοντας την διάδοση νοσημάτων ήπρωτοεμφάνιση σε μια περιοχή (π.χ.ελονοσία, χολέρα).

Υ.Δ. Ε1β/221/22-1-65 (ΦΕΚ 138/τ.β./24.2.65),

το Π.Δ. 20-1-88 (ΦΕΚ61/τ.δ./88)

την εγκύκλιο του ΥΥΠ Α5/2672/εγκ.79/12.10.84,Α5/4690/ΕΓΚ.62/26.4.80,

Εγκ. ΥΥΠ αριθ.ΥΜ/2985/29.5.1991 και

την Υπουργική Απόφαση με αριθ. Οικ.5673/400/97(ΦΕΚ192/τ.β./1997)

Υ.Α.145116/2011 για επαναχρησιμοποίησηεπεξεργασμένων υγρών αποβλήτων

Νομοθεσία