ΓΚΡΑΦΙΤΙ:Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ
Το νέο καλλιτεχνικό φαινόμενο που παρατηρούμε σε όλο τον κόσμο στηνκαθομιλουμένη ονομάζεται graffiti. Είναι ένα ανερχόμενο νεανικό κίνημαμέσα στις τελευταίες δύο με τρεις δεκαετίες , όπου κάποιοι κοινωνιολόγοιτο καταχωρούν στη υποκουλτούρα. Το grafitti είναι η τέχνη του δρόμου.Κάποιοι θεωρούν πως τα grafitti είναι μία αντίδραση στο κατεστημένο, στηνησυχία των κατοίκων της πόλης, στη μουντάδα των τοίχων… Ωςαυθόρμητη εικαστική έκφραση εντάσσεται αυτόματα στο φαινόμενο τηςσύγχρονης λαϊκής κουλτούρας των μεγάλων πληθυσμιακών αστικώνκέντρων. Η αρχή αυτού του «κινήματος» παίρνει μέρος στη Νέα Υόρκηγύρω στο 60 με 70.Ουσιαστικά άρχισε από πιτσιρικάδες που έγραφαν τοόνομά τους ή το ψευδώνυμοτους σε τοίχους, ταχυδρομικά κουτιά,καρτοτηλέφωνα, υπόγειες διαβάσεις και στο τέλος στον ηλεκτρικόσιδηρόδρομο/μετρό. Πρώτα την κίνηση του βαψίματος την έλεγαν ”hitting”και μετά”tagging”!
•Ο καθένας βλέπει τα Graffiti από την δική του οπτική γωνία καιεκφράζει την δικήτου άποψη .Για πολλούς το Graffitiείναι βανδαλισμός εφόσον γίνεται παράνομα είτε σε τοίχους , είτε σετρένα και γενικότερα σε μέρη όπου οιwriters(graffitαδες) δεν έχουν πάρει άδεια από τον νόμιμο ιδιοκτήτηγια να βάψουν .Υπάρχει βέβαια και τανόμιμο graffiti. Τα παράνομο graffiti μπορεί να διαρκέσει έως και 30λεπτά , στα τρένα ειδικά όπου υπάρχουν φύλακες ,κάμερες καιαισθητήρες κίνησης και θερμότητας ο writerπρέπει να αφιερώσει ταπολύ 10 λεπτά για το κομμάτι του. Το νόμιμο graffiti μπορεί ναδιαρκέσει από 30 λεπτά έως και εβδομάδες ολόκληρες . Οι απόψειςσχετικά με το ερώτημα αν τα Graffiti είναι τέχνη ή βανδαλισμόςποικίλουν. Μπορεί σε κάποιους να αρέσουν να βλέπουν τους τοίχουςμε ζωγραφιές παρά με ένα γκρι ή με ένα άσπρο χρώμα . Άλλοι τοθεωρούν βρομιά στους τοίχους .Μερικά graffiti μπορείνα μην είναι τόσοωραία ενώ αλλά μπορεί να είναι τέλεια. Το θέμα όμως είναιότιαποτελούν τρόπο έκφρασης των writers είτε εκείνοι θέλουν ναπεράσουν κάποια μηνύματα μέσα από αυτά είτε όχι. Οι writersδεν έχουν ως σκοπό να καταστρέψουν τους τοίχους αλλά να τουςομορφύνουν κάποια άτομα μπορεί να αρέσει ενώ άλλοι μπορεί ναθέλουν τον τοίχο όπως ήταν κανονικά βαμμένος. Για τους writers τοgraffiti δεν είναι βανδαλισμός αλλά παράνομη τέχνη, αφήνουν τοστίγμα τους παντού σαν να λένε ‘’εδώ είμαι εγώ, κάνουν μια κίνηση γιανα αλλάξουν αυτό που δεν τους αρέσει,αντιδρούν. Όμως αντιδρούν όχισπάζοντας αλλά ζωγραφίζοντας.
ΓΚΡΑΦΙΤΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Στην Ελλάδα, η ιστορία του γκράφιτι θα ξεκινήσει δειλά τη δεκαετίατου '80 με τους πρώτους brakers να «αντιγράφουν» στους τοίχουςτα αγαπημένα τους εξώφυλλα βινυλίων, φτάνοντας στο σήμερα,όπου η ελληνική σκηνή της street art μετράει παραπάνω από1.000 καλλιτέχνες, τα έργα των οποίων αποτελούν πλέονσημαντικό στοιχείο της αστικής μας κουλτούρας. Πρόσφατα, ηηλεκτρονική έκδοση της Guardian «βάφτισε» την Αθήνα Μέκκα τηςstreet art, ενώ νωρίτερα, το 2014, οι New York Times στοδημοσίευμά τους με τίτλο «Ενα γκράφιτι στην Αθήνα ισούται μεχίλιες λέξεις δυσφορίας», ανέλυαν τις αιτίες της εξάπλωσης τωνγκράφιτι σε κάθε γωνιά της πόλης.
«Οι πρώτες απόπειρες έγιναν σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Τρίκαλα,Καβάλα, Δράμα, Κομοτηνή. Μερικοί τυχεροί είχαν στα χέρια τουςβινύλια από το εξωτερικό, τα οποία είχαν φόντο κάποια γκράφιτι.Οι νέοι της εποχής, χωρίς να γνωρίζουν ακόμα τι πρέσβευαν,άρχισαν να τα αντιγράφουν. Ηταν μόλις τρεις συνομήλικες παρέεςπου έβαφαν τότε, όπως μου διηγούνται. Μόλις όμως μπήκαν για ναυπηρετήσουν στον στρατό η τέχνη του δρόμου χάθηκε για λίγο,μέχρι το '95 και μετά το γκράφιτι απλώθηκε παντού» λέει οΧαρίτωνας Τσαμαντάκης, old school γκραφιτάς που έχει αναλάβειτο δύσκολο έργο να διηγηθεί την ιστορία αυτή του ελληνικούγκράφιτι σε 652 σελίδες.
•«Το βιβλίο αποτελεί ένα φωτογραφικό ντοκουμέντο, που μέσα απότις 652 σελίδες, τις 2.500 φωτογραφίες, τις 38 συνεντεύξεις καιπολλά αλλά στοιχεία, σχέδια ντοκουμέντα κ.λπ., καταγράφειουσιαστικά όλη την ιστορία του ελληνικού graffiti, τις δύο πρώτεςδεκαετίες που ακολούθησαν από την εμφάνισή του στις αρχές του'80, στην Ελλάδα.
•Πρόκειται για ομαδική δουλειά καθότι με έχει βοηθήσει πολύςκόσμος σε όλα τα επίπεδα. Ενα τέτοιο εγχείρημα απαιτεί έρευνα,μελέτη, καταγραφή, συλλογή και επεξεργασία τεράστιου όγκουυλικού» λέει ο Χαρίτωνας που θεωρεί πως «παρ' όλα τασκαμπανεβάσματά του, το γκράφιτι είναι στα πάνω του» και έχειπάρει πολλές ενδιαφέρουσες και διαφορετικές μορφές.
•«Το μεγάλο μπαμ έγινε στα μέσα της δεκαετίας του '90 με τουςTerror X Crew να είναι το πρώτο ελληνικό hip hop συγκρότημα πουβάφει και παράλληλα ''μιλάει'' μέσα από τα τραγούδια του για τηντέχνη του γκράφιτι. Από το '95 και μετά διοργανώθηκαν πολλάφεστιβάλ και events. Σήμερα βλέπεις γύρω σου street art, tags,bombs, productions, stencils, characters και πολλά άλλα»,σημειώνει. Το 2000 θα εμφανιστούν νέες ομάδες, που θαμεσουρανήσουν στην ελληνική σκηνή του γκράφιτι δίνοντας καιμια πιο ευρωπαϊκή νότα σε σχέση με τους προκατόχους τους, οιοποίοι αντλούσαν περισσότερο τις επιρροές τους από τηναμερικανική χιπ-χοπ κουλτούρα. Μετά τους Ολυμπιακούς αγώνεςτης Αθήνας θα γίνει η δεύτερη «έκρηξη» της ελληνικής street artενώ τα τελευταία χρόνια, καθώς η ιστορία του γκράφιτιεκτυλίσσεται στον τεράστιο γκρι καμβά της πόλης, η οικονομικήκρίση θα επηρεάσει τους Ελληνες καλλιτέχνες του δρόμου.
ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Με βάση την κείμενη ελληνική νομοθεσία, το γκράφιτι άνευαδειοδότησης, θεωρείται αξιόποινη πράξη, όποιος με πρόθεσηκαταστρέφει ή βλάπτει ξένη περιουσία τιμωρείται με φυλάκισημέχρι δύο ετών. Αν η φθορά είναι ευτελούς αξίας ή ελαφρά, ουπαίτιος τιμωρείται με κράτηση έως έξι 6 μήνες ή με πρόστιμο πουμπορεί να φτάσει και τις 3.000 ευρώ. Βέβαια για την περίπτωσηπου υπάρχει φθορά ξένης και όχι κρατικής ιδιοκτησίας, η ποινικήδίωξη ασκείται μόνο ύστερα από έγκληση του παθόντος, δηλαδήτου ιδιοκτήτη. Αν και οι ελληνικές ποινές στο άκουσμά τουςφαντάζουν ακριβές η σύγκρισή τους τις αντίστοιχες ξένων χώρωνείναι ελαστικότερες. Παρόμοιο νομοθετικό πλαίσιο παρουσιάζουνκαι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Με βάση αυτό μάλισταεπιτρέπεται η σύλληψη ατόμου που απλά κουβαλάει σπρέι, ενώστη δικαιοδοσία κάθε δημάρχου εναπόκειται και ο ορισμός αμοιβήςέως 500 δολάρια για όσους προσφέρουν πληροφορίες πουοδηγούν στο δημιουργό κάποιου γκράφιτι σε δημόσιο χώρο. Αν οδημιουργός συλληφθεί το χρηματικό πρόστιμο μπορεί να κυμανθείαπό 145 έως 1.500 δολάρια.
Αθήνα - Η πρωτεύουσα των γκράφιτι
1. Στέλιος Φαϊτάκης
•2. ΑλέξανδροςΒασμουλάκης
3.WD
4. STMTS
5. Sonke
Μίνι λεξικό του γκράφιτι
Stencil (στένσιλ): Φτιάχνεται συνήθως από χαρτόνι ή υλικάπου αφήνουν αποτύπωμα και χρησιμοποιείται γιασυγκεκριμένα γκράφιτι όπως γράμματα, σύμβολα ήφιγούρες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί πολλές φορές χωρίς νααλλάξει το αποτέλεσμα. Graffiti (γκράφιτι): Το να γράφεις λέξεις ή να ζωγραφίζειςπάνω σε επιφάνειες και τοίχους δημόσιων χώρων. Πολλοί τοθεωρούν μέρος της κουλτούρας του χιπ χοπ. Tag (ταγκιά): Η ξεχωριστή υπογραφή του ψευδώνυμουενός γκραφιτά στον τοίχο ενός δημόσιου χώρου. Συχνάγίνεται με ένα χρώμα. Είναι η πιο απλή μορφή γκράφιτι.Τag, επίσης, είναι η υπογραφή των γκραφιτάδων στην άκρητων έργων τους. Tagging: Η διαδικασία βαψίματος της υπογραφής με σπρέι,μαρκαδόρο ή οτιδήποτε άλλο.
Street Art: Είναι η τέχνη που γίνεται σε δημόσιους χώρους (στονδρόμο) και έχει εικαστικό χαρακτήρα. Περιλαμβάνει από γκράφιτιμέχρι sticker art, στένσιλ, γλυπτική κ.ά. Bomb/Bombing: Το να βάφεις πολλές επιφάνειες σε μια περιοχή.Συνήθως είναι tags και όχι πολύπλοκα pieces. Θεωρείται η πιοπαράνομη μορφή γκράφιτι και γίνεται πολύ γρήγορα. Writer: Αυτός που κάνει γκράφιτι, ο καλλιτέχνης γκράφιτι. Bite: Το να αντιγράφεις το στυλ ενός γκραφιτά. Crew: Μια ομάδα από writers που ενώνουν τις δυνάμεις τους καικάνουν γκράφιτι μαζί. Paste up: Ένα σχέδιο ή ένα στένσιλ πάνω σε χαρτί, που το κολλάςστον τοίχο.
Sticker: Αυτοκόλλητα με την υπογραφή (tag) ή κάποιο σχέδιοενός γκραφιτά. Είναι η πιο γρήγορη μορφή γκράφιτι και το βλέπειςσυχνά σε τηλεφωνικούς θαλάμους, φανάρια κ.λπ.Burner: Ένα μεγάλο, περίπλοκο κομμάτι. Παίρνει πολύ χρόνο γιανα τελειοποιηθεί και γι' αυτόν το λόγο, τις περισσότερες φορές,είναι νόμιμο. Γίνεται σε τρένα, τοίχους και διαφημιστικές πινακίδες.Είναι ένα κομμάτι που ξεχωρίζει από τα άλλα είτε επειδή το στυλτου είναι ιδιαίτερο είτε λόγω της δυσκολίας του σημείου στο οποίοέχει γίνει. Piece: Λέγεται το κομμάτι που κάνεις κάθε φορά που πας γιαγκράφιτι. Master pieces θεωρούνται τα πιο όμορφα γκράφιτι. Είναιμεγάλα και πολύπλοκα και συχνά ενσωματώνουν 3D εφέ,γεμίσματα, σκιές, βελάκια και οτιδήποτε άλλο θα τα κάνει πιοεντυπωσιακά. Throw-up: Ένα σχέδιο ανάμεσα στο tag και το bomb, που μπορείνα γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα για να μη στραφεί ηπροσοχή πάνω στον writer κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του.Αναδεικνύει περισσότερο το ιδιαίτερο στυλ κάθε writer.
ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΑ ΓΚΡΑΦΙΤΙ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ
ΟΝΟΜΑΤΑ ΟΜΑΔΑΣΚατερίνα ΤσιρογιάννηΚωνσταντίνα ΦραγκουλοπούλουΣοφία ΦυσάκηΑνέτα ΧριστοπούλουΡαφαήλ ΦαλλιέραςΠΗΓΕΣhttp://www.newsbeast.gr/greece/arthro/733228/grafiti-tehni-tou-dromou-i-vandalismos/ http://vivi.pblogs.gr/2014/11/treis-parees-eferan-to-gkrafiti-sthn-ellada.html http://www.lifo.gr/mag/features/3971
