ΒΥΖΑΝΤΙΝΑΨΗΦΙΔΩΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑΨΗΦΙΔΩΤΑ
ΑΝΝΑ ΠΟΡΙΧΗ Β3
Ψ Ψ
ηη
φφ
ιι
δδ
ωω
ττ
όό
κκ
αα
λλ
εε
ίί
ττ
αα
ιι
η η
τ τ
εε
χχ
νν
ιι
κκ
ήή
ε ε
ππ
έέ
νν
δδ
υυ
σσ
ηη
ςς
ε ε
ππ
ιι
φφ
αα
νν
εε
ιι
ώώ
νν
μ μ
εε
μμ
ιι
κκ
ρρ
έέ
ςς
,,
σ σ
υυ
νν
ήή
θθ
ωω
ςς
τ τ
εε
ττ
ρρ
άά
γγ
ωω
νν
εε
ςς
,,
ψ ψ
ηη
φφ
ίί
δδ
εε
ςς
α α
ππ
όό
φ φ
υυ
σσ
ιι
κκ
άά
ππ
εε
ττ
ρρ
ώώ
μμ
αα
ττ
αα
ή ή
υ υ
αα
λλ
όό
μμ
αα
ζζ
αα
ο ο
ιι
ο ο
ππ
οο
ίί
εε
ςς
π π
ρρ
οο
σσ
κκ
οο
λλ
λλ
ώώ
νν
ττ
αα
ιι
σ σ
εε
κκ
αα
ττ
άά
λλ
λλ
ηη
λλ
αα
δ δ
ιι
αα
μμ
οο
ρρ
φφ
ωω
μμ
έέ
νν
οο
υ υ
ππ
όό
σσ
ττ
ρρ
ωω
μμ
αα
α α
ππ
όό
α α
σσ
ββ
εε
σσ
ττ
oo
κκ
οο
νν
ίί
αα
μμ
αα
δδ
ηη
μμ
ιι
οο
υυ
ρρ
γγ
ώώ
νν
ττ
αα
ςς
π π
εε
ρρ
ίί
ττ
εε
χχ
νν
αα
δ δ
ιι
αα
κκ
οο
σσ
μμ
ηη
μμ
έέ
νν
εε
ςς
ε ε
ππ
ιι
φφ
άά
νν
εε
ιι
εε
ςς
..
Τ Τ
οο
ψψ
ηη
φφ
ιι
δδ
ωω
ττ
όό
π π
ρρ
οο
ήή
λλ
θθ
εε
α α
ππ
όό
τ τ
ηη
νν
α α
νν
άά
γγ
κκ
ηη
α α
νν
ττ
ιι
κκ
αα
ττ
άά
σσ
ττ
αα
σσ
ηη
ςς
τ τ
οο
υυ
δδ
αα
ππ
αα
νν
ηη
ρρ
οο
ύύ
μ μ
αα
ρρ
μμ
άά
ρρ
ιι
νν
οο
υυ
δ δ
αα
ππ
έέ
δδ
οο
υυ
,,
μ μ
εε
ά ά
λλ
λλ
οο
υ υ
λλ
ιι
κκ
όό
,,
α α
νν
θθ
εε
κκ
ττ
ιι
κκ
όό
αα
λλ
λλ
άά
π π
οο
λλ
υυ
ττ
εε
λλ
έέ
ςς
..
Ε Ε
ππ
ιι
νν
οο
ήή
θθ
ηη
κκ
εε
α α
ππ
όό
τ τ
οο
υυ
ςς
λ λ
αα
οο
ύύ
ςς
τ τ
ηη
ςς
Μ Μ
εε
σσ
οο
γγ
εε
ίί
οο
υυ
εε
νν
ώώ
ε ε
ίί
νν
αα
ιι
γ γ
νν
ωω
σσ
ττ
όό
σ σ
ττ
ηη
νν
α α
ρρ
χχ
αα
ίί
αα
Ε Ε
λλ
λλ
άά
δδ
αα
ή ή
δδ
ηη
α α
ππ
όό
τ τ
οο
νν
5 5
οο
π π
..
ΧΧ
..
αα
ιι
ώώ
νν
αα
..
Τ Τ
αα
π π
αα
λλ
αα
ιι
όό
ττ
εε
ρρ
αα
σ σ
ωω
ζζ
όό
μμ
εε
νν
αα
ψ ψ
ηη
φφ
ιι
δδ
ωω
ττ
άά
ε ε
νν
ττ
οο
ππ
ίί
ζζ
οο
νν
ττ
αα
ιι
σ σ
ττ
οο
χ χ
ώώ
ρρ
οο
ττ
ηη
ςς
Α Α
νν
αα
ττ
οο
λλ
ιι
κκ
ήή
ςς
Μ Μ
εε
σσ
οο
γγ
εε
ίί
οο
υυ
κ κ
αα
ιι
ι ι
δδ
ιι
αα
ίί
ττ
εε
ρρ
αα
σ σ
ττ
ηη
ΜΜ
ιι
κκ
ρρ
άά
Α Α
σσ
ίί
αα
κκ
αα
ιι
χχ
ρρ
οο
νν
οο
λλ
οο
γγ
οο
ύύ
νν
ττ
αα
ιι
σ σ
ττ
οο
νν
8 8
οο
π π
..
ΧΧ
..
α α
ιι
ώώ
νν
αα
..
Α Α
ππ
όό
τ τ
οο
νν
χ χ
ώώ
ρρ
οο
τ τ
ηη
ςς
ΑΑ
νν
αα
ττ
οο
λλ
ιι
κκ
ήή
ςς
Μ Μ
εε
σσ
οο
γγ
εε
ίί
οο
υυ
,,
η η
τ τ
εε
χχ
νν
ιι
κκ
ήή
τ τ
ωω
νν
ψ ψ
ηη
φφ
ιι
δδ
ωω
ττ
ώώ
νν
μμ
εε
ττ
αα
λλ
αα
μμ
ππ
αα
δδ
εε
ύύ
ττ
ηη
κκ
εε
σ σ
ττ
ηη
ΡΡ
ώώ
μμ
ηη
ττ
οο
νν
1 1
οο
π π
..
ΧΧ
..
α α
ιι
..
κ κ
αα
ιι
α α
ππ
όό
ε ε
κκ
εε
ίί
σ σ
εε
οο
λλ
όό
κκ
λλ
ηη
ρρ
ηη
τ τ
ηη
ΡΡ
ωω
μμ
αα
ϊϊ
κκ
ήή
Α Α
υυ
ττ
οο
κκ
ρρ
αα
ττ
οο
ρρ
ίί
αα
. .
Ο Ο
ιι
Ρ Ρ
ωω
μμ
αα
ίί
οο
ιι
ή ή
ττ
αα
νν
ο ο
ιι
ππ
ρρ
ώώ
ττ
οο
ιι
π π
οο
υυ
χ χ
ρρ
ηη
σσ
ιι
μμ
οο
ππ
οο
ίί
ηη
σσ
αα
νν
ψ ψ
ηη
φφ
ιι
δδ
ωω
ττ
άά
σ σ
εε
ε ε
ππ
ιι
ττ
οο
ίί
χχ
ιι
εε
ςς
εε
φφ
αα
ρρ
μμ
οο
γγ
έέ
ςς
σ σ
ττ
αα
τ τ
εε
χχ
νν
ηη
ττ
άά
σ σ
ππ
ήή
λλ
αα
ιι
αα
π π
οο
υυ
α α
φφ
ιι
έέ
ρρ
ωω
νν
αα
νν
σ σ
ττ
ιι
ςς
Μ Μ
οο
ύύ
σσ
εε
ςς
((
ΜΜ
ωω
σσ
αα
ϊϊ
κκ
όό
))
..
Τ Τ
ηη
μ μ
εε
γγ
άά
λλ
ηη
τ τ
οο
υυ
ςς
α α
κκ
μμ
ήή
γ γ
νν
ωω
ρρ
ίί
ζζ
οο
υυ
νν
ο ο
ιι
ψ ψ
ηη
φφ
ιι
δδ
ωω
ττ
έέ
ςς
δ δ
ιι
αα
κκ
οο
σσ
μμ
ήή
σσ
εε
ιι
ςς
κκ
αα
ττ
άά
τ τ
ηη
δ δ
ιι
άά
ρρ
κκ
εε
ιι
αα
τ τ
ηη
ςς
ΒΒ
υυ
ζζ
αα
νν
ττ
ιι
νν
ήή
ςς
Α Α
υυ
ττ
οο
κκ
ρρ
αα
ττ
οο
ρρ
ίί
αα
ςς
..
Ο Ο
ιι
ΒΒ
υυ
ζζ
αα
νν
ττ
ιι
νν
οο
ίί
ε ε
κκ
ττ
όό
ςς
α α
ππ
όό
ε ε
ππ
ιι
δδ
αα
ππ
έέ
δδ
ιι
αα
κ κ
αα
ιι
ε ε
ππ
ιι
ττ
οο
ίί
χχ
ιι
αα
ψ ψ
ηη
φφ
ιι
δδ
ωω
ττ
άά
έέ
φφ
ττ
ιι
αα
χχ
νν
αα
νν
κ κ
αα
ιι
φ φ
οο
ρρ
ηη
ττ
έέ
ςς
ψ ψ
ηη
φφ
ιι
δδ
ωω
ττ
έέ
ςς
ε ε
ιι
κκ
όό
νν
εε
ςς
Οι τεχνίτες που κατασκεύαζαν το ψηφιδωτόονομάζονταν ψηφοθέτες. Οι τεχνίτες που κατασκεύαζαν το ψηφιδωτόονομάζονταν ψηφοθέτες.
Η θεματολογία της διακόσμησης περιλαμβάνει κυρίωςθρησκευτικά σύμβολα και θέματα από την Αγία Γραφή,ενώ σπανιότερα απεικονίζονται μυθολογικάαλληγορικά θέματα. Χαρακτηριστικά δείγματαψηφιδωτών βρίσκονται στο Μαυσωλείο της κόρης τουΜεγάλου Κωνσταντίνου, στο ναό της Αγίας Μαρίαςτης Μείζονος και του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη, στοΒαπτιστήριο της Μητροπόλεως στη Νεάπολη αλλά καιστο Μαυσωλείο της Γκάλα Πλακιδίας στη Ραβέννα Η θεματολογία της διακόσμησης περιλαμβάνει κυρίωςθρησκευτικά σύμβολα και θέματα από την Αγία Γραφή,ενώ σπανιότερα απεικονίζονται μυθολογικάαλληγορικά θέματα. Χαρακτηριστικά δείγματαψηφιδωτών βρίσκονται στο Μαυσωλείο της κόρης τουΜεγάλου Κωνσταντίνου, στο ναό της Αγίας Μαρίαςτης Μείζονος και του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη, στοΒαπτιστήριο της Μητροπόλεως στη Νεάπολη αλλά καιστο Μαυσωλείο της Γκάλα Πλακιδίας στη Ραβέννα.
Τα ψηφιδωτά στη Βυζαντινή περίοδο: Τα ψηφιδωτά στη Βυζαντινή περίοδο:
Με την άνοδο της βυζαντινής αυτοκρατορίας από τον 5οαιώνα τούτη η μορφή τέχνης απέκτησε νέα χαρακτηριστικά.Σε αυτά τα χαρακτηριστικά περιλαμβάνονται οι ασιατικέςτεχνοτροπικές και ιδεολογικές επιδράσεις και η χρήσηειδικών υάλινων ψηφίδων που κατασκευάζονταν στη βόρειαΙταλία και τις γνωρίζουμε με τον γενικό όρο σμάλτα. Τασμάλτα κατασκευάζονταν από παχιά στρώματα έγχρωμηςυάλου, είχαν ακανόνιστη επιφάνεια και περιείχανμικροσκοπικές φυσαλίδες αέρα. Ενίοτε στην οπίσθια όψητους ήταν καλυμμένα με αργυρά ή χρυσά λεπτά φύλλα,προκειμένου να παράγουν το ανάλογο αισθητικό αποτέλεσματης υποβώσκουσας φωτεινότητας, μιας αφαιρετικήςδιάστασης της ιερότητας, που δεν απαντάται σε καμία άλληπερίοδο της τέχνης του ψηφιδωτού. Με την άνοδο της βυζαντινής αυτοκρατορίας από τον 5οαιώνα τούτη η μορφή τέχνης απέκτησε νέα χαρακτηριστικά.Σε αυτά τα χαρακτηριστικά περιλαμβάνονται οι ασιατικέςτεχνοτροπικές και ιδεολογικές επιδράσεις και η χρήσηειδικών υάλινων ψηφίδων που κατασκευάζονταν στη βόρειαΙταλία και τις γνωρίζουμε με τον γενικό όρο σμάλτα. Τασμάλτα κατασκευάζονταν από παχιά στρώματα έγχρωμηςυάλου, είχαν ακανόνιστη επιφάνεια και περιείχανμικροσκοπικές φυσαλίδες αέρα. Ενίοτε στην οπίσθια όψητους ήταν καλυμμένα με αργυρά ή χρυσά λεπτά φύλλα,προκειμένου να παράγουν το ανάλογο αισθητικό αποτέλεσματης υποβώσκουσας φωτεινότητας, μιας αφαιρετικήςδιάστασης της ιερότητας, που δεν απαντάται σε καμία άλληπερίοδο της τέχνης του ψηφιδωτού.
Τα βυζαντινά επιτοίχια ψηφιδωτά φιλοτεχνούνταν με άμεσητοποθέτηση των ψηφίδων πάνω σε ειδικά προετοιμασμένηεπιφάνεια ασβεστοκονιάματος που αποτελούνταν απόδιάφορα στρώματα. Είναι φανερό ότι πρόκειται για τεχνικήπολυδάπανη και δύσκολη. Στην περίπτωση των φορητώνψηφιδωτών εικόνων, η τεχνοτροπία είναι ιδιαίτεραδιαφορετική. Το μέγεθος των ψηφίδων εδώ είναι αισθητά πιομικρό από αυτό στα επιτοίχια και επιδαπέδια ψηφιδωτά. Τα βυζαντινά επιτοίχια ψηφιδωτά φιλοτεχνούνταν με άμεσητοποθέτηση των ψηφίδων πάνω σε ειδικά προετοιμασμένηεπιφάνεια ασβεστοκονιάματος που αποτελούνταν απόδιάφορα στρώματα. Είναι φανερό ότι πρόκειται για τεχνικήπολυδάπανη και δύσκολη. Στην περίπτωση των φορητώνψηφιδωτών εικόνων, η τεχνοτροπία είναι ιδιαίτεραδιαφορετική. Το μέγεθος των ψηφίδων εδώ είναι αισθητά πιομικρό από αυτό στα επιτοίχια και επιδαπέδια ψηφιδωτά.
««
ΗΗ
Α Α
υυ
ττ
οο
κκ
ρρ
άά
ττ
εε
ιι
ρρ
αα
Θ Θ
εε
οο
δδ
ώώ
ρρ
αα
»»
,,
ψ ψ
ηη
φφ
ιι
δδ
ωω
ττ
όό
α α
ππ
όό
ττ
οο
ν ν
αα
όό
Σ Σ
αα
νν
Β Β
ιι
ττ
άά
λλ
εε
σ σ
ττ
ηη
Ρ Ρ
αα
ββ
έέ
νν
αα
,,
6 6
οο
ςς
α α
ιι
..
((
λλ
εε
ππ
ττ
οο
μμ
έέ
ρρ
εε
ιι
αα
))
..
««
ΟΟ
α α
υυ
ττ
οο
κκ
ρρ
άά
ττ
οο
ρρ
αα
ςς
Ι Ι
οο
υυ
σσ
ττ
ιι
νν
ιι
αα
νν
όό
ςς
»»
..
Λ Λ
εε
ππ
ττ
οο
μμ
έέ
ρρ
εε
ιι
αα
ψ ψ
ηη
φφ
ιι
δδ
ωω
ττ
ήή
ςς
ππ
αα
ρρ
άά
σσ
ττ
αα
σσ
ηη
ςς
α α
ππ
όό
τ τ
οο
β β
όό
ρρ
εε
ιι
οο
τ τ
οο
ίί
χχ
οο
τ τ
οο
υυ
ι ι
εε
ρρ
οο
ύύ
σ σ
ττ
οο
ν ν
αα
όό
τ τ
οο
υυ
ΑΑ
γγ
ίί
οο
υυ
Β Β
ιι
ττ
αα
λλ
ίί
οο
υυ
σ σ
ττ
ηη
Ρ Ρ
αα
ββ
έέ
νν
νν
αα
π π
οο
υυ
χ χ
ρρ
οο
νν
οο
λλ
οο
γγ
εε
ίί
ττ
αα
ιι
σ σ
ττ
οο
5 5
44
77
..
«Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα με τις ακόλουθές της». 547 μ.Χ.Ραβέννα, ναός του Αγίου Βιταλίου .«Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα με τις ακόλουθές της». 547 μ.Χ.Ραβέννα, ναός του Αγίου Βιταλίου .
ΠΗΓΕΣ:
•digitalschool.minedu.gov.gr
•el.wikipedia.org
•www.xanthi.ilsp.gr
